Yield Farming là gì? Tổng quan chi tiết về Yield Farming. Yield Farming là thuật ngữ chỉ việc người dùng cố gắng tạo ra nhiều lợi nhuận nhất có thể từ tài sản crypto của họ.
- Yield Farming là gì?
- Các nền tảng Yield Farming nổi bật là gì?
- Cơ hội và rủi ro của Yield Farming.
Yield Farming đang là chủ đề nóng những ngày gần đây trong cộng đồng crypto nói chung và DeFi nói riêng.
Tuy nhiên, để kiếm tiền một cách an toàn bằng cách tận dụng phương pháp này, anh em cần tìm hiểu thật kỹ cách thức hoạt động của nó. Cùng theo dõi bài viết sau.
1/ Yield Farming là gì?
Yield Farming là thuật ngữ chỉ việc người dùng cố gắng tạo ra nhiều lợi nhuận nhất có thể từ tài sản crypto của họ, thông qua việc cung cấp thanh khoản cho các giao thức DeFi (Decentralized Finance – Tài chính Phi tập trung).
Yield tạm dịch là lợi nhuận, Farming tạm dịch là canh tác. Yield Farming tạm dịch là canh tác lợi nhuận. Trong bài này mình sẽ giữ nguyên thuật ngữ “Yield Farming”, “Yield”, “Farming”, “Farm”.
2/ Yield Farming hoạt động như thế nào?
Yield Farming có sự liên hệ mật thiết với mô hình Tạo lập Thị trường Tự động – AMM (Automated Market Maker). Các mô hình AMM phổ biến có thể kể đến như Uniswap, Mooniswap, Balancer…
Trong Yield Farming, các Liquidity Provider (viết tắt: LP) cung cấp thanh khoản vào các liquidity pool của giao thức. Liquidity pool hiểu đơn giản là smart contract có chứa tiền trong đó. Các pool này cho phép người dùng vay, cho vay hay giao dịch trao đổi giữa các token.
Doanh thu phát sinh của Liquidity Pool chính là phí giao dịch khi người dùng cuối thực hiện các hoạt động trong pool, như vay, cho vay, trao đổi các token. Doanh thu này sẽ được chia lại cho LP theo tỷ lệ phần trăm thanh khoản mà họ đã cung cấp trong pool.
Ngoài doanh thu từ phí, một số giao thức còn triển khai bootstrapping liquidity cho protocol bằng cách phân phối token bản địa cho các LP đã cung cấp thanh khoản vào giao thức của họ (có thể trên toàn pool của giao thức hoặc một số pool được chỉ định). Đây được gọi là Liquidity Mining.
Liquidity Mining có thể hiểu là một khái niệm hẹp hơn Yield Farming. Cụ thể là LP sẽ ngoài việc nhận được tiền khi cung cấp thanh khoản, họ sẽ được nhận thêm một lượng token mới khác nữa.
3/ Các nền tảng Yield Farming nổi bật
Những người nông dân khai thác lợi suất thường sẽ sử dụng nhiều nền tảng DeFi khác nhau để tối ưu hóa lợi nhuận trên số tiền đã đặt cọc của họ. Các nền tảng này cung cấp các biến thể của cho vay khuyến khích và vay từ các bể thanh khoản. Sau đây là bảy quy trình khai thác lợi suất phổ biến nhất:
Aave là một giao thức cho vay và đi vay phi tập trung không lưu giữ mã nguồn mở để tạo ra thị trường tiền tệ, nơi người dùng có thể vay tài sản và kiếm lãi kép khi cho vay token AAVE (trước đây là LEND). Aave có TVL bị khóa cao nhất trong số tất cả các giao thức DeFi, đạt hơn 21 tỷ USD tính đến tháng 8/2021. Người dùng có thể kiếm được tới 15% APR khi cho vay trên AAVE.
Compound là thị trường tiền tệ để cho vay và đi vay tài sản, nơi có thể kiếm được token quản trị COMP cũng như kiếm được lãi suất kép được điều chỉnh theo thuật toán. Nó sẽ được kiểm tra và xem xét để đảm bảo tiêu chuẩn bảo mật ở mức cao nhất. Tháng 8/2021, tổng nguồn cung là hơn 16 tỷ đô la, và APY dao động từ 0,21% đến 3%.
Curve Finance là một DEX cho phép người dùng và các giao thức phi tập trung khác trao đổi stablecoin với phí thấp và có độ trượt giá thấp bằng cách sử dụng thuật toán tạo lập thị trường độc đáo của nó. Đây là DEX lớn nhất về TVL, với hơn 9,7 tỷ đô la đang bị khóa. APY cơ bản có thể tăng tới 10%, trong khi APY phần thưởng có thể tăng hơn 40%. Các bể stablecoin thường an toàn hơn vì chúng không bị mất giá trị cố định.
Uniswap là DEX và AMM cực kỳ phổ biến cho phép người dùng hoán đổi gần như bất kỳ cặp token ERC20 nào mà không cần bên trung gian. Các nhà cung cấp thanh khoản phải đặt cọc cả hai bên của bể thanh khoản theo tỷ lệ 50/50, và đổi lại họ kiếm được một tỷ lệ phí giao dịch cũng như token quản trị UNI. Có hai phiên bản thực tế – Uniswap V2 và V3. Phiên bản mới nhất, Uniswap V3, là một hệ sinh thái giao thức đang phát triển với hơn 200 tích hợp. TVL là 5 tỷ đô la cho V2 và hơn 2 tỷ đô la cho V3 tính đến tháng 8/2021.
Instadapp là nền tảng tiên tiến nhất trên thế giới để tận dụng tiềm năng của DeFi. Người dùng có thể quản lý và xây dựng danh mục đầu tư DeFi của họ và các nhà phát triển có thể xây dựng cơ sở hạ tầng DeFi bằng cách sử dụng nền tảng của họ. Tính đến tháng 8/2021, có hơn 9,4 tỷ đô la đang bị khóa trên Instadapp.
SushiSwap là một fork (nhánh) của Uniswap, đã tạo ra một làn sóng lớn trong cộng đồng trong quá trình di chuyển tính thanh khoản của họ. Nó hiện là một hệ sinh thái DeFi, với AMM đa chuỗi, thị trường cho vay và đòn bẩy, các Dapp mini onchain và bệ phóng. Tháng 8/2021, TVL trên nền tảng này là 3,55 tỷ đô la.
PancakeSwap là một DEX được xây dựng trên mạng Binance Smart Chain (BSC) để hoán đổi token BEP20. PancakeSwap sử dụng mô hình tạo lập thị trường tự động, nơi người dùng giao dịch dựa trên các bể thanh khoản. Nó có TVL cao nhất trong số các giao thức BSC, với hơn 4,9 tỷ đô la đang bị khóa tính đến tháng 8/2021. Nó tập trung nhiều vào các tính năng đánh bạc, với xổ số, các trận đấu theo đội và đồ sưu tầm NFT. APY có thể tăng cao tới hơn 400%.
Venus Protocol là một hệ thống thị trường tiền tệ dựa trên thuật toán nhằm mục đích đưa hệ thống cho vay và tín dụng dựa trên Binance Smart Chain. Người dùng cung cấp tài sản thế chấp cho mạng và kiếm APY để cho vay, còn người đi vay phải trả lãi. Venus khác biệt ở khả năng sử dụng tài sản thế chấp được cung cấp cho thị trường không chỉ để vay các tài sản khác mà còn để đúc các synthetic stablecoin với các vị thế được thế chấp quá mức để bảo vệ giao thức. Các synthetic stablecoin này được hỗ trợ bởi một rổ tiền điện tử. TVL là hơn 3,3 tỷ đô la vào tháng 8/2021.
Balancer là một nền tảng giao dịch và quản lý danh mục đầu tư tự động. Giao thức thanh khoản của nó khiến nó khác biệt thông qua việc đặt cọc linh hoạt. Nó không yêu cầu người cho vay bổ sung tính thanh khoản như nhau cho cả hai bể. Thay vào đó, các nhà cung cấp thanh khoản có thể tạo các bể thanh khoản tùy chỉnh với các tỷ lệ token khác nhau. Tháng 8/2021, có hơn 1,8 tỷ đô la đang bị khóa.
Yearn.finance là một giao thức tổng hợp phi tập trung tự động cho phép những người nông dân khai thác lợi suất sử dụng các giao thức cho vay khác nhau như Aave và Compound để có được lợi suất cao nhất. Yearn.finance tìm kiếm theo thuật toán các dịch vụ khai thác lợi suất có lợi nhất và sử dụng phương pháp rebase để tối đa hóa lợi nhuận của họ. Yearn.finance đã tạo ra làn sóng vào năm 2020 khi token quản trị YFI của họ đã từng có giai đoạn có giá trị tăng lên đến hơn 40.000 đô la. Người dùng có thể kiếm được tới 80% APY tại Yearn, và trong giao thức đang có 3,4 tỷ đô la bị khóa.
4/ Ảnh hưởng của Yield Farming
Sự ảnh hưởng của Yield Farming trong DeFi là không thể chối cãi được. DeFi đã có bước phát triển cực nhanh sau khi Compound ra mắt Liquidity Mining với token quản trị COMP. Sau đó, sự kiện này đã kéo theo các dự án khác ra mắt chương trình tương tự để thu hút thanh khoản vào giao thức, khiến cho DeFi nóng lên hơn bao giờ hết.
Thanh khoản được đổ từ giao thức này sang giao thức khác. Lợi nhuận cao cộng thêm token quản trị tăng giá mạnh đã khiến nguồn vốn không hiệu quả (unproductive capital). Bắt đầu chuyển vào các giao thức Defi để thực hiện farming và kiếm lợi nhuận, trở thành nguồn vốn hiệu quả (productive capital).
Dòng tiền đang đổ vào DeFi nên các dự án DeFi liên tục xuất hiện với cách thức phân phối mới, tận dụng các giao thức có sẵn. Điển hình trong số đó có thể kể đến Yam Finance.
Kết quả: Tổng giá trị bị khoá (Total Value Locked – TVL) trong hệ sinh thái DeFi đã tăng hơn 7 lần, từ 1 tỷ lên 7 tỷ đô trong vòng 3 tháng.
Đọc thêm: DeFi Simplified: Hiểu rõ về DeFi chỉ trong 3 phút
Cho những anh em nào chưa hiểu về Tổng giá trị bị khoá (TVL): TVL là chỉ số được dùng để đo lường “sức khoẻ” của yield farming và các nền tảng DeFi. TVL đo lường lượng tài sản crypto được khoá ở trong giao thức DeFi như giao thức cho vay và các hình thức khác.
Ngoài ra, các token quản trị và các dự án DeFi liên quan đều tăng rất mạnh.
5/ Rủi ro của Yield Farming
Hầu hết các chiến lược Yield Farming mang lại APR/APY (Annual Percentage Rate – Lãi suất Phần trăm Hằng năm/Annual Percentage Yield – Tỷ Suất Thu Nhập Năm) phần lớn đều rất phức tạp và yêu cầu người dùng phải nắm rất rõ những gì họ đang làm. Nếu anh em không thật sự hiểu cách các giao thực đang hoạt động, khả năng mất tiền là rất cao.
Một số rủi ro của Yield Farming:
- Rủi ro Smart Contract: Hầu hết các giao thức được phát triển bởi các team nhỏ, vốn ít nên sẽ gia tăng khả năng bị bug trong smart contract (bởi vì không có ngân sách để audit). Những Protocol đã được audit cũng vẫn có khả năng bug và bị đánh cắp tiền như trường hợp của Bzrx, Curve…
- Rủi ro Thiết kế Hệ thống: Trong một số giao thức như Uniswap, việc cung cấp thanh khoản có thể khiến các LP dính vào mất mát hiếm có (impermanent loss) khi giá của 1 tài sản trong pool biến động rất nhanh… hoặc LP có thể bị rút hết tiền khi cung cấp thanh khoản như trường hợp đã xảy ra ở Balancer.
- Rủi ro Bị thanh lý: Tài sản thế chấp có thể bị biến động mạnh và vị thế của người dùng bị thanh lý khi thị trường biến động mạnh.
- Rủi ro Bong bóng: Kể từ sau khi COMP ra mắt Liquidity mining, cả cộng đồng DeFi bắt đầu FOMO rất nhiều, dẫn đến rủi ro bong bóng xuất hiện trong DeFi.
6/ Yield Farming – Trò chơi của các Whales
Người chiến thắng trong cuộc chơi này chính là các Whales – những người cầm vài chục triệu đô đi farming, từ đó kiếm được token quản trị. Whales chỉ đơn giản là có mối quan hệ với dự án, bỏ tiền farm lớn làm cho tỷ lệ chia của các tay chơi lẻ bị nhỏ đi.
Những nhà đầu tư nhỏ lẻ (retail investor) FOMO sớm có thể kiếm được rất nhiều hoặc mất luôn số tiền đã đầu tư. Những người mất tiền sẽ là những người FOMO vào sau, khi giá đã tăng quá cao.
Vậy để giảm rủi ro thì chúng ta nên là người đi farm từ sớm và mua 1 ít token governance tại giá chấp nhận được xem như chơi xổ số.
7/ Một số suy nghĩ về Yield Farming
- Thứ 1, Yield Farming đã mở ra 1 kỷ nguyên mới cho DeFi với phương thức giao thức bootstrapping thông qua liquidity mining. Đây có thể nói là 1 cách để thu hút người dùng khá hay trong ngắn hạn.
- Thứ 2, khi giao thức ra mắt Yield Farming có thể tác động đến các giao thức khác, để cùng nhau đi lên. Nhưng, việc tác động đến nhau này sẽ không bền khi yield giảm dần. Điển hình là yEarn, bootstrapping cho yEarn lẫn Curve và Balancer.
Cả ý 1 và ý 2 đều chỉ trong ngắn hạn.
Theo Jesse Walden (cựu Cộng sự của a16z), các giao thức DeFi muốn đi được dài hạn sẽ cần dựa vào người dùng và người kiến tạo: “Việc hack lợi nhuận trong DeFi là một động lực ngắn hạn để thúc đẩy sự tăng trưởng người dùng. Nhưng cuộc chơi lớn hơn là tạo nên sự giàu có trong dài hạn bằng cách xây dựng (và sở hữu!) một phần sản phẩm và dịch vụ mà hàng tỷ người sẽ sử dụng hàng ngày”.
8/ Tổng kết
Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu tổng quan về một trong những từ khoá gây sốt nhất hiện nay – “Yield Farming”.
Mặc dù lợi nhuận ngắn hạn mà Yield Farming đem lại là rất hấp dẫn. Nhưng để nó không chỉ là một xu hướng sớm nở tối tàn, những nhà kiến tạo trong không gian DeFi cần đem đến cho sản phẩm của mình những lợi ích thực tế gắn liền với đời sống hơn nữa.
Hi vọng rằng chúng ta có thể thấy Yield Farming không chỉ trong không gian tiền mã hoá mà còn cả trong dòng chảy tài chính truyền thống trong tương lai.
Dennis Tran
